Voor u ligt een aanvullende bijdrage aan het FNV congres 2001.
Omdat de economische veranderingen van de laatste 20 jaar onderbelicht blijven.
En omdat ook een vakorganisatie alleen blijft voortbestaan door in te spelen op de nieuwe realiteit.

Het centraal akkoord voor loonmatiging werd in 1982 gesloten onder
bijzondere omstandigheden:

in de bedrijven:

• Grote faillissementen, zoals Scholten Honig en OGEM
• herstructurering van de scheepsbouw, Hoogovens, Fokker en wegtransport
• arbeidstijdverkorting in vele bedrijven

• hoge prijsinflatie
• harde gulden
• hoge rentestand

in de politiek:

• de machtsverhouding tussen werkenden en ondernemers werd onverzoenlijk afgetast in de Rotterdamse haven
• de vakcentrales hadden zich ieder afzonderlijk verbonden met een regeringspartij

Dit centraal akkoord heeft de vakbeweging gemuilkorfd. Monddood gemaakt.

Nu in 2001 is de situatie totaal veranderd.

• 19 jaar gestage economische groei, waarvan 4 jaar hoogconjunctuur
• ongebreidelde kapitaalvlucht
• 19 jaar loonstagnatie, zonder dat daar van de ondernemers naar de loontrekkenden iets tegenover heeft gestaan
• verdeeldheid bij ondernemers over het nut van loonplafonds via het centraal akkoord

Nu kan de vakbeweging de niet aflatende eisen van de ondernemers weerstaan:

• bouwen aan machtsvorming van de werkenden
• samen optrekken van bonden, geen onderling profileren
• 85% van de werkenden is cao afhankelijk en natuurlijk herkennen de onderbetaalde jongeren en nieuwe groepen zich niet in een vakbeweging die zich richt op de goede verdieners,
  die de weg al kennen
• Voor een zelfbewuste FNV is er een wereld te winnen, 
  als de FNV dat wil

WERKELIJKHEID

Top werkgevers verlangen verantwoorde loonvorming van hun personeel. Er zijn vakbondsleiders die dezelfde eis stellen.
Wat zien die werkgevers voor zichzelf als verantwoorde loonstijging?

groei beloning topfunctionarissen september 1999 - september 2000

Nederland       gemiddeld salaris + bonus
voorzitters Raden van Bestuur        + 14,2 %
leden Raden van Bestuur                 + 10,5 %
bron: Hay Management Consultants 22 maart 2001 

In het lopend CAO seizoen is de eis +10,5% dus heel verantwoord
Laten we voor de zekerheid alvast +14,2% eisen
En dan zijn we nog netjes!

Forse loonsverhoging, een normale zaak
Concern bestuurders bij de volgende bedrijven hebben hun 
inkomsten uit lonen en bonussen in het jaar 2000 met de 
volgende percentages verhoogd:

AEGON AKZO NOBEL BUHRMANN ELSEVIER PHILIPS UNILEVER

+ 11 % + 27 % + 38 % + 49 % + 40 % + 35 %

Wie minder dan 10 of  20 % loonsverhoging accepteert,
neemt zichzelf dus niet serieus.

Meevallers
Jarenlang is er door de regering bezuinigd op gezondheidszorg, 
onderwijs, openbaar vervoer, op de sociale zekerheid
en op de arbeidsvoorwaarden van het uitvoerend personeel
bij overheid en semi-overheid. Voor de gebruikers van de voorzieningen 
en voor het uitvoerend personeel staat daar helemaal niets tegenover

Voor de overheid regent het miljarden guldens EXTRA meevallers.
Notering van nieuwe meldingen, zoals die op de verschillende data bekend werden gemaakt voor de jaren 2000, 2001 en 2002, in miljarden guldens:

Hoewel de opgaven van cpb en anp elkaar niet helemaal dekken, is het duidelijk dat de regering in 2001 f57 miljard tot f60 miljard extra te besteden heeft. Dat is een kwart van de staatsbegroting! Het geld voor kwalitatieve verbetering van de zaken waar jarenlang op beknibbeld is, is er dus. Alleen de politieke wil ontbreekt bij deze regering.

Over de besteding van meevallers heeft de regeringscoalitie onderling afspraken gemaakt. Dat is het probleem van de regeringspartijen. Niet het belang de Nederlandse bevolking, noch van het uitvoerend personeel bij de overheid en semi-overheid, zoals in de zorg en bij het onderwijs.

Waarom moeilijk doen over meer loon?
Klinkt het zo hebberig?
Kijk dan eens wat de topmanagers bij Philips zichzelf betaalden in 2000:

Cor Boonstra  Adri Baan  John Whybrow  Anthur van der Poel Jan Hommen  samen is dat:

f 2.600.000,- f 1.760.000,- f 1.980.000,- f 1.980.000,- f 2.200.000,- f10.520.000,-

Salaris en prestatiebonus bij elkaar geteld, representatiekosten en andere declaraties weggelaten. Het gemiddelde salaris voor geschoold personeel ligt op f 80.000,- per jaar.
Deze 5 heren vinden zichzelf dus evenveel waard als 131 normale mensen
Is dat normaal? Wie is er nu hebberig?

Minder loon = meer winst = meer investeringen = meer werk ?

Dat was wel de propaganda rond het Akkoord van Wassenaar: bedrijven en erkende vakcentrales besloten in 1982 tot loonstagnatie. De paarse premier Kok was toen voorzitter van het NVV. Inleveren voor werk. Wat is er werkelijk gebeurd?

minder loon = meer winst?

KLOPTop de korte termijn, maar: minder loon = bescherming tegen buitenlandse concurrentie, dus kweekt het luie ondernemers en luie ondernemers = kapitaalverspilling op de lange termijn.

meer winst = meer investeringen?

FOUT:
meer winst = meer kapitaalexport
Al sinds een halve eeuw zijn de beperkingen op kapitaalexport ook formeel opgeheven.
Destijds heette dat vrijhandel, nu globalisering. En ja, de winsten in Nederland zijn enorm toegenomen. Vooral de laatste jaren. Maar de investeringen in Nederland namen af. Zeker de grote bedrijven investeerden vooral in de VS: Albert Heijn, ABNAmro, Aegon, ING, Rabo/Robeco, Fortis,VNU, Elsevier, Kluwer, Wessanen, Heineken, Numico, Unilever, Philips, Asml, Akzo, Getronics.
En ook kleine vermogenden zwermden met hun geld uit over de hele wereld.

meer investeringen = meer werk?

FOUT:
meer investeringen = minder werk
Totaal verouderd beeld van de economie. Bij het begin van de industrialisatie ging de formule nog op. Nu anderhalve eeuw later wordt geïnvesteerd in steeds kapitaal intensievere industrie. Steeds minder mensen zijn er nodig om een steeds hogere produktie of omzet te draaien. De meest rendabele industrieën hebben verhoudingsgewijs de minste mensen nodig. Maar nog rendabeler dan industrie is en blijft financiering en handel: heel kapitaalintensief en heel weinig mensen. En daar, bij banken en verzekeraars, wordt al heel diep gesneden in de werkgelegenheid.

minder loon = minder te besteden = minder consumptie?

INDERDAAD.
In Nederland veroorzaken de consumptie en in afnemende mate de export de hoogconjunctuur. Dus veroorzaakt minder loon juist recessie: economische terugval. Dat betekent grotere werkloosheid en dan durven de werkgevers te zeggen: loon inleveren, nu, meteen.

conclusie:in Nederland geldt:
minder loon = meer winst = meer kapitaalexport = minder werk = nog minder loon

Werkgevers en centraal akkoord
Jacques Schraven, voorzitter van de werkgeversverenigingen VNO/NCW wil geen Centraal Akkoord meer, omdat de bonden bij de cao onderhandelingen alleen over loon praten.

• Logisch dat er vooral over loon wordt gepraat, want afspraken over secundaire voorwaarden worden door de werkgevers slecht na gekomen.

Schraven: 'De Nederlandse concurrentie positie komt in gevaar bij loonstijging'

• Zolang de dollar sterker is dan de euro, blijft de export vanuit Nederland groeien
• Voor de contractlonen geldt al 22 jaar loonstagnatie, de inflatie wordt nauwelijks bijgehouden. (Terpstra, CNV 0204 2001)
• De gestegen loonkosten worden niet veroorzaakt door de cao's: werkgevers betalen zichzelf en hun getrouwen vorstelijk.

Wat de Nederlandse economie echt in gevaar brengt is de voortdurende en zelfs toenemende kapitaalvlucht van de werkgevers, maar daar hebben zij het niet over.

Schraven: 'Wij contracteren met vakcentrales waarvan we denken dat die invloed hebben op hun bonden. Of ze willen die invloed niet uitoefenen, of ze kunnen het niet. Als dat zo is, dan moeten we maar ophouden om centrale akkoorden af te spreken. Bron: HFD 31 maart 2001

• Dus, de akkoorden tussen werkgevers en centrales zijn bedoeld opdat de bonden hun leden bescheiden houden met loonplafonds.
  (We danken de heer Schraven voor de verschafte duidelijkheid.)
• Het beperkt aantal gesprekspartners: 3 vakcentrales, (in plaats van tientallen verschillende bonden) is een werkgeversbelang. De Stichting van de Arbeid is in het leven geroepen om de loonkosten te beheersen. Daar regelen de werkgevers de Nederlandse economie door 3 centrales tegen elkaar uit te spelen: overzichtelijk en winstgevend.
• Het centrale Akkoord van Wassenaar heeft de werkgevers in 20 jaar een winstgroei van 873% opgeleverd. De cao-afhankelijken slechts 3% extra koopkracht.

Om 1 miljoen omzet te behalen, werden in 1981 nog 3 mensen ingezet, in 1999 zijn daar nog maar 2 werkenden voor nodig.
Om 1 miljoen nettowinst te behalen, waren er in 1981 nog 145 mensen nodig. In 1999 is dezelfde opbrengst uit 23 werkenden geperst.
Dus:
de loonmatiging vanaf het Akkoord van Wassenaar komt bovenal de winst ten goede

Propaganda
Op 21 maart 2001 schrijft Vermeend, minister van Sociale Zaken aan de Stichting van de Arbeid:
'hoge loonstijgingen bedreigen de werkgelegenheid voor het eerst sinds 1994'

• het koopkrachtverlies is nog altijd groter dan de loonstijging: in januari 2001 was het koopkrachtverlies al 4,9%, Vermeend zelf beweert dat de loonstijging maar 4,1% is bij de nieuwe cao's
• bang voor werkloosheid?
  dan moet Vermeend nu zorgen voor meer werkgelegenheid, daarvoor moet hij bij de ondernemers zijn en bij de slechtste werkgever in Nederland: de overheid

'concurrentiepositie van Nederland verzwakt'

• zwakke EURO ten opzichte van de DOLLAR heeft de export doen groeien met 15%
• acht jaar bloeiende conjunctuur,
  de winsten zijn met 261% gestegen, de koopkracht is met 2,8% grof achtergebleven

andere landen matigen nog wel de lonen, Nederland niet

• in geen ander EU land worden de werkenden zo kort gehouden als in Nederland in 20 jaar zijn de cao lonen in koopkracht nog geen 3% vooruit gegaan
• de produktiviteit zal volgens Vermeend met 1,5% toenemen dan is de loonruimte die 1,5% + 4,9% koopkracht verlies = 6,4% en niets minder want het koopkracht verlies zal nog hoger uitvallen

zomer 2001