bulletin XXI

47

sociaal akkoord 2008

De regering Balkenende / Bos is zeer ondernemersvriendelijk.

• de winstbelasting voor bedrijven wordt nog verder verlaagd; kapitaalbelasting verdwijnt;
  vrijstelling op dividend belasting verruimd; royalties verlaagd naar 10%;
• het ondernemingsrecht wordt aangepast naar de wensen van internationaal opererende kapitaalgroepen, naar Engelse en Amerikaanse vorm.

De regering Balkenende / Bos keert zich tegen de werkenden.

• tegenover de lastenverlaging voor ondernemers staat belastingverzwaring voor de werkenden, waarmee in 2008 de koopkracht 1% tot 1,25% achteruitgaat,
• de belasting- en premiedruk voor werkenden is in Nederland al een van de hoogste binnen de EU; op het nivo van andere landen met een overheid vol ambities, gekoppeld aan achterblijvende doelmatigheid. (40. loonmatiging als verslaving)

koehandel
Ondernemers eisten in 2007 èn ontslagversoepeling èn loonmatiging.
Maar, omdat er na een kabinetscrisis toch geen zicht is op een andere coalitie,
wil de ondernemersvereniging VNO-NCW voorlopig afzien van de ontslagrechtversoepeling.

Voor dit sociaal akkoord 2008 is duur wisselgeld betaald:
19 nov 2007: FNV gaat voor een opmerkelijk te lage looninzet van maximaal 3½ %,
ondanks de komende prijsstijging voor voeding, energie en ziektekosten;
ondanks de komende belastingverhogingen;
ondanks de eis van 4½ % van de bondsraad van FNV Bouw;
ondanks de eis van 5% van de bondsraad AbvaKabo.
20 nov 2007: de regering belooft niets tegen topinkomens te ondernemen.

prijsinflatie en lastenverzwaring

• De regering verhoogt de belasting en premiedruk in 2008 met € 5.800 miljoen.
  Dat komt op een koopkrachtverlies van 1% tot 1,25%. (sept 2007)
• Daar bovenop komt geldontwaarding door prijsinflatie:
  De Nederlandse Bank verwacht 2,6% voor 2008 en 3,1% in 2009 (dec 2007)
  Rabobank schat 2,75% (sept 2007)
  De Europese Centrale Bank voorspelt voor 2008 een prijsinflatie van 2,3% (nov 2007)
  De prijzen van industrieprodukten zijn al met 8,7% gestegen (dec 2007)
  Het koopkrachtverlies komt minstens op 3½% tot 4%

FNV zet in op maximaal 3,5% cao verbetering; CNV ook.
Dit is volstrekt onvoldoende.
Het betekent op voorhand verlaging van de koopkracht. (5. loon & koopkracht)
Alweer onnodig inleveren tijdens hoogconjunctuur en bij stijgende winsten, net zoals in 2000.
(11. nettowinst Nederland)
Onverantwoordelijk voor onderhandelaars die optreden uit naam van de werkenden. (1. loonmatiging)

Ondernemers klagen dat ze niet genoeg personeel kunnen vinden. Gezeur.

• bij een goede bedrijfsvoering hoort opleiding door het bedrijf; nieuw personeel dat alle kunstjes al kent, bestaat nergens; Nederlandse bedrijven geven zulke opleidingen wel in India, dan kan het hier ook;
• loyaal en creatief personeel is alleen te krijgen als het met respekt wordt behandeld, en dus fatsoenlijk betaald.

In de huidige hoogconjunctuur betalen veel bedrijven allang veel meer loon dan de cao verplicht stelt. Het geld is er echt wel. Maar de cao’s worden veel te goedkoop weggegeven.

Op de arbeidsmarkt kan de werkende het nu voor het zeggen krijgen.
Die markt kans moet je grijpen.
Een ondernemer doet dat altijd, zodra het hem uitkomt. Het is niet anders.
Gebruik je de marktpositie nu niet, dan laat je voor jaren over je lopen.
Zo werkt dat in een vrije markt maatschappij, zoals juist de ondernemers die zo graag zien.

De gevestigde macht wil graag dat de werknemer van de toekomst voor zijn eigen inzetbaarheid moet zorgen. Dat kunnen ze krijgen, maar niet op hun voorwaarden:

• versterk daartoe je onderhandelingsmacht,
• dwing de vakbond je belangen beter te behartigen, en
• stel alsnog een looneis hoger dan 3½%
  opdat de werkgevers je weer serieus zullen nemen.
  (34. cao eisen & resultaat FNV)

let op waar de overleggers opuit zijn,
hun ideale werknemer van de toekomst is er een uit de Middeleeuwen:

• ‘is zelf verantwoordelijk voor zijn toekomst en economische inzetbaarheid’,
• ‘is een financieel onafhankelijke, zelfstandige ondernemer’
  Alexander Rinnooy Kan (vz SER, ex RvB ING, ex vz VNO op symposium arbeidsovereenkomst
  begin november 2007)
• ‘de verscheidenheid aan beroepen rechtvaardigt geen collectieve loonafspraken meer’,
• ‘werknemers zijn veel mondiger dan 100 jaar geleden, dus vakbonden zijn overbodig’
  Piet Hein Donner (minister van Soc Zaken, op symposium arbeidsovereenkomst
  begin november 2007)
• ‘de arbeidsmarkt functioneert steeds slechter, dat is een bedreiging voor de welvaart;
  daarom moet iedere werknemer zich verplicht en in eigen tijd bijscholen’
  Loek Hermans (voorz. MKB, ex minister onderwijs; ex commissaris van Friesland,
  begin november 2007)
• ‘een werknemer moet flexibel en overal inzetbaar zijn, na ontslag gaat de werkloze zich verplicht bijscholen, om opgewaardeerd en wel, weer optimaal economisch dienstbaar
  te zijn’ Wouter Bos (minister van Financiën, in zijn boek ‘Nederland kan zoveel beter’
  (40. loonmatigen als verslaving, mei 2006)
• ‘opgelegde collectieve voorzieningen houden mensen uit hun kracht, doet geen recht aan de mens zoals God die heeft bedoeld’
  Herman Wijffels (bewindvoerder Wereldbank, formateur kabinet Balkenende/Bos,
  strateeg CDA, ex vz SER, ex vz RvB Rabo; ex secr NCW; in Friesch Dagblad 24 nov 2007)

De gevestigde macht is duidelijk uit op het afschaffen van de cao.
Men koerst op individuele arbeidsovereenkomsten.
Daarmee kan je het personeel goed tegen elkaar uitspelen. En zo de loonkosten verlagen.
Hun ideale werknemer is een wegwerpartikel.

Ondernemers verlangen voor zichzelf een gelijk speelveld.
Ten opzichte van alle concurrenten, en wereldwijd.
Maar hun personeel ontzeggen ze dat recht.
Met een verdeel en heers tactiek op arbeidsvoorwaarden
proberen ze steeds weer de lonen zo laag mogelijk te krijgen.

neem jezelf serieus
grijp je kansen
overtref de te lage inzet van de bonden

voor de laatste versie, zie: (47. sociaal akkoord)

Al tijden zoeken ondernemers een mogelijkheid om makkelijker en vooral goedkoper van hun personeel af te komen. Maar hoe krijg je de vakbeweging daarin mee?
Anderhalf jaar SER overleg leverde niets op. Eind 2006 kwamen er ineens verkiezingen:
ligt het hele politieke bedrijf weer stil. Daarna opwinding over topinkomens.
Niet gunstig voor ondernemers.

Oplossing: De regering biedt in de zomer van 2007 tijdens de participatietop formeel 50% loonsubsidie aan en alle ziektekosten voor verdringingsbanen. Iedereen moet geloven dat daarmee de werkgelegenheid wordt vergroot. Van de ondernemers wordt als tegenprestatie een vrijblijvende toezegging verlangd hun achterban te vragen om per jaar 70.000 van zulke participatiebanen af te nemen voor maximaal 1 jaar, via een uitzendburo. Van de vakbeweging wordt als tegenprestatie verlangd een eenvoudiger ontslagprocedure toe te staan. Raar, op het oog hebben deze twee zaken niets met elkaar te maken.

De Stichting van de Arbeid moest hierover vóór 1 september 2007 advies uitbrengen, maar is daar zoals verwacht niet uitgekomen. En dus is de regering vrij haar eigen gang te gaan. De regering zorgt dan dat een kantonrechter zich nooit meer met ontslagzaken bemoeit en verbiedt de rechter een loonafhankelijke ooit nog een ontslagvergoeding toe te kennen. Ging het daarom? Nee. Het is de bedoeling dat de ondernemer straks alleen nog achteraf een ontslagvergunning bij het CWI hoeft aan te vragen. Zoveel gedoe om makkelijk van kritisch en politiek bewust personeel af te komen? Er moet nog iets anders zijn: waarom is voor vergroten van de werkgelegenheid een soepeler ontslag nodig?

De dubbele agenda hierachter is:
de ondernemer is vrij het personeel aan de voordeur eruit te trappen,
CWI dwingt ze door de achterdeur terug te gaan.
doel:
verlaagd loon voor de slachtoffers,
loonsubsidie voor de ondernemer.

Dit blijkt in 2007 precies het scenario te zijn bij TNT voor 11.000 postbodes en hun collega’s.
Na een mislukt mobiliteitstraject wordt dan het CWI als dwangmiddel gebruikt om loonsverlaging door te voeren. (bulletin TNT oktober 2007)
Hetzelfde proces is trouwens al langer aan de gang in de thuiszorg en bij het streekvervoer.
De truc is hier alleen iets omslachtiger: De aanbesteding door overheden gaat naar bedrijven die een prijs bieden waarmee ze nooit aan de geldende cao kunnen voldoen. Vervolgens wordt het personeel door de directie gedwongen in te leveren op arbeidsvoorwaarden, met de dreiging dat anders het bedrijf failliet gaat. Na faillissement kan het personeel bij de nieuwe concessiehouder op dezelfde baan solliciteren, voor minder geld. Wil het personeel niet? Dan dwingt het CWI wel. Jawel: voor nog lager loon en slechtere arbeidsvoorwaarden.

In de propaganda gaat het over ‘vergroten van de werkgelegenheid’. In de praktijk betekent dit regeringsbeleid gedwongen tewerkstelling van uitkeringsgerechtigden, die de bestaande werkgelegenheid verdringt. Het beoogde effect daarvan is uithollen van arbeidsvoorwaarden.
De regering is met haar voorstellen dus twee keer de ondernemers terwille, geheel ten koste van de werkenden: 1 makkelijker dumpen van personeel en 2 verlaging van de loonkosten.
Dus, verkiezingspartijen die zich met veel bombarie verzetten tegen het oprekken van de ontslagprocedures, zijn halfslachtig bezig. Want met de gedwongen tewerkstelling toe te staan, keren zij zich alsnog tegen de werkenden.

Het CDA was altijd al een ondernemers partij. In hun belang zaaide de CDA / VVD regering in 2003 en 2004 paniek met getrukeerde cijfers over de economie om de vakcentrales te misleiden. (29. voorspelling of volksverlakkerij)
PvdA leider Bos is in zijn Londense tijd bij de personeelsafdeling van Shell goed geleerd dat de moderne mens bovenal economisch dienstbaar hoort te zijn.
(zoals hij in 2005 vastlegde in: ‘dit land kan zoveel beter’) Dus: moderne, kosmopolitiese mensen zijn verplicht te participeren in de economie, en flexibel om te gaan met alle nukken van hun werkgever. Onthoud dat.

Gouden handdrukken van topmanagers, die eerder zoveel verontwaardiging opriepen, laat de CDA / PvdA regering buiten schot. (50. vertrekpremies) Vanwege het vestigingsklimaat, ach ja.

ga door naar: (40. loonmatiging als verslaving) òf
lees verder hoe de cao lonen 2004 en 2005 laag werden gehouden.

Iedere TV kijker moet geloven dat er op 14 oktober 2003 geschiedenis is geschreven.
Hoezo? Omdat de vakcentrale FNV aanvaardt de cao lonen te zullen bevriezen in 2004.
En -als het even kan- ook in 2005. Dat was dan het najaarsoverleg in 2003.

De ondernemers dreigen al langer niet meer met de vakcentrale FNV te willen praten,
nu deze zelf haar machtspositie heeft afgebroken. (24. werkgevers & centraal akkoord)
De regering Balkenende ziet loonkosten en uitkeringen, net zo als gezondheidszorg,
openbaar vervoer en onderwijs, alleen als overbodige onkosten. (51. nieuw kabinet)
De media hebben vanaf 2001 hardnekkig de stand van de economie verdraaid voorgesteld,
als zeer slecht. Op z’n best om na te praten, maar toch niet waar. (VII bulletin september 2003)
De vakcentrales zelf hebben de politieke confrontatie al jaren geleden opgegeven,
willen alleen graag blijven meepraten binnen de SER en Stichting van de Arbeid. (43. vakbondstientje)

• de waanzinnige ziektekosten-, vut- en prépensioenplannen van de regering leken bij voorbaat onuitvoerbaar; en dus wisselgeld bij onderhandelingen.
  (Achteraf gezien heeft de regering grotendeels toch haar zin gekregen)
• de WW en WAO verslechteringen zijn niet ingetrokken, maar een jaar uitgesteld, erger:
  de WAO boete voor ondernemers verdwijnt. Aanvulling op de WAO uitkering moet nu niet alleen meer door de ondernemer, maar ook door de werkenden worden opgebracht.
• er is een vreemde, vage belofte dat uitgerekend de ondernemers de bijstandtrekkers een extraatje gaan geven, daar zullen we dus wel niets meer van horen.

resultaat

ondernemers kopen een jaar arbeidsrust
regering heeft in 2004 aan het overheidspersoneel 800 miljoen euro lagere loonkosten
vakcentrales worden nog even geduld in SER en Stichting van de Arbeid

Iedereen gelukkig dus?
Nou nee, de cao afhankelijke moet hiervoor betalen:
de koopkracht wordt 2% gekort
Nederland wordt een achterblijvend lage lonen land

details:
De regering geeft in 2003 met een mankementje in de wetgeving € 1200 miljoen belastingvoordeel aan de ondernemers. En nog € 600 miljoen ieder volgend jaar. Het zogeheten Bosal arrest.

Het CPB had één dag nodig om te zien dat alle afspraken in het najaarsakkoord pas na een paar jaar merkbaar kunnen zijn. Maar als de economie harder groeit, zoals al gebeurt, zal het effect nooit te meten zijn.

Volgens berekening van het Ministerie van Financiën kosten de vage toezeggingen de overheid geen cent extra.

Eerlijk is eerlijk: de Unie is tegen dit najaarsakkoord:

omdat vele bedrijven wel winst genoeg maken; en
omdat ze geen vertrouwen heeft in centrale akkoorden.

Arie Kraaijeveld, -voorzitter van de metaalwerkgevers- is enthousiast over het najaarsakkoord: ‘Prima signaal aan het volk dat de bomen niet tot in de hemel groeien en dat we de broekriem echt moeten aanhalen’. Deze Arie K. is dezelfde die wil bijdragen aan de vakbondscontributie van werkenden in de metaal, opdat hij cao’s kan blijven afsluiten met die bonden.

Het geharrewar rond de WAO is een schunnige prestigestrijd. VNO en FNV hebben een plan van maart 2002; de regering een ander plan van herfst 2002. Inzet is wiens plan er wordt uitgevoerd. De gedeeltelijk afgekeurden -de grootste groep WAO’ers- is alweer helemaal vergeten. Want iedereen die na 1 januari 2004 in de ziektewet belandt, is kandidaat voor een WAO regeling die 2½ maand voor de invoering nog helemaal niet geregeld is.

Al een dag na het najaarsakkoord wil de cao onderhandelaar van het Midden- en Kleinbedrijf alle eerder afgesloten cao’s voor 2004 openbreken om overal de nullijn door te voeren.

Centrale FNV wilde niet teveel aktie: Financieel niet, na de miljoenen beleggingsverliezen in 2001 en 2002. Politiek niet, na uitdagingen door Zalm en Schraven zei Lodewijk de Waal:
‘ Ik wil helemaal niet naar het Malieveld’.

De Nederlandse Bank verwacht in oktober 2003
een inflatie van bijna 2% voor 2004.
De overeenkomen loonstop bij het najaarsakkoord 2003 betekent dat dit
koopkracht verlies niet gecompenseerd zal worden

ga door naar: (40. loonmatiging als verslaving) òf
lees verder hoe de cao lonen in 2003 laag werden gehouden.

Rond het najaarsoverleg 2002 van vakcentrales, ondernemers en regering stonden de media bol van de spanning tussen onverantwoorde looneisen en slechte economie. Een heftige strijd? Helaas, slechts een schijngevecht met valsspelers en komedianten.

Minister De Geus probeert in het overleg op 9 november loonmatiging voor meerdere jaren vast te leggen. De partijgebonden FNV houdt dat tegen in het zicht van de verkiezingen in januari.
De Geus noemt dat onverantwoordelijk en zal zich verder beperken tot loonmatiging in 2003.
Nu voelt Terpstra van CNV zich gepasseerd, want hij had al ingestemd met meerjarige loonmatiging. Ook De Boer van MKB -midden- en kleinbedrijf- valt de Geus af. De Raad voor Werk en Inkomen -arbeidsbureau- haalt snel een paars recept uit de kast: 'werk boven inkomen' en spreekt over 'crisis op de arbeidmarkt'. (7. minder loon = minder werk)

Sneren over en weer van Balkenende, De Waal en De Geus worden breed uitgemeten. CNV roept de regering op om weer boven de partijen te gaan staan. Alsof dat ooit zou kunnen. In het parlement verwijt een voormalig bondsonderhandelaar -als Groen Links oppositievoerder- het de regering dat er nog geen loonmatiging akkoord is afgedwongen. De discussie gaat over veel afgeleide onderwerpen, maar niet over de hoofdzaak: de lonen worden afgeknepen tot onder het koopkrachtverlies.(5. loon en inflatie)

Na het weekend van 16 november is de inzet van FNV Bondgenoten, AbvaKabo, FNV Bouw van 4% verlaagd tot +3,5%. De Waal benadrukt dat het slechts als maximum is bedoeld.

optreden
Op 18 november 2002 een bezoek aan het midden- en kleinbedrijf: Minister Hoogervorst:
'De looneis voor 2003 van de bonden van +3,5% is a-sociaal, maximaal +2,5% is genoeg'.
Dat is dus gelijk aan wat het CPB aan inflatie belooft voor 2003. Hoogervorst onthult dat in 1993 en 1994 door een geslaagd propaganda offensief de reële lonen ook al gedaald zijn, dus waarom nu niet weer:'nul is nodig, nul is voldoende' (9. waar komt de groei vandaan)
Hoogervorst: 'De ondernemers moeten de druk op de bonden opvoeren.'

De Boer, voorzitter van MKB: 'Wij (werkgevers) hebben te vaak toegegeven, wij zijn te bang geweest', 'Daarom willen de bonden het onderste uit de kan. Het wordt tijd dat we ze het deksel op de neus geven.' Ondernemersvoorzitter Schraven (VNO):
'Hopelijk kan de vakcentrale haar bonden uitleggen dat looneisen taboe zijn'.
Hoogervorst: 'De bonden moeten hun leiderschap tonen.
'Hoezo, geleide loonpolitiek 38 jaar geleden afgeschaft?
Of verklapt hij per ongeluk dat het geen verschil maakt? (43. vakbondstientje)

De volgende dagen wordt de nadruk gelegd op groeiende werkloosheid, zoals het CPB al eerder beloofd had voor 2003. Op 20 november 2002 moet het CPB bekennen dat de werkloosheid het laatste halfjaar helemaal niet is toegenomen.

Uit het cijfergegoochel van regering, Centraal Planbureau en werkgevers blijkt hun verborgen agenda:

sociaal akkoord 2004
Dat kunstje is ze gelukt in de vette jaren tot 2001, dat laten ze zich niet zomaar ontlopen.

Door economische rampen te suggereren wordt doodgezwegen dat de afgelopen jaren de winsten zijn geëxplodeerd, (11. nettowinst Nederland) de topmanagers zich gigantisch hebben verrijkt
(20. moeilijk doen over loon) en de cao lonen met drogredeneringen kort zijn gehouden (17. onheilstijdingen)
of zelfs verlaagd. (5. loon en inflatie)

vakbond legt zichzelf loondictaat op
De Waal (FNV) en Schraven (VNO) komen woensdag 20 november 2002 tot een akkoord:
de looneis 2003 wordt maximaal +2,5% als de regering ook akkoord gaat. De federatieraad FNV -van aangesloten bondsvoorzitters- gaat al op 25 november mee. Nog dezelfde dag wordt ook de ruzie om de cao voor 120.000 Rijksambtenaren doorbroken: akkoord op 2,46% -omgerekend voor een jaar-. Dat betekent alvast 1,74% loonsverlaging. (36. cao overheid) Het definitieve loonmatiging akkoord op 28 november met de regering was daarna een formaliteit.

De woordenstrijd in de aanloop tot het najaarsoverleg heeft maar één doel:
de tegenpartij provoceren om te zien hoe vasthoudend die tegenpartij is en hoe de achterban zal reageren. De ondernemers mobiliseerden èn de leden èn de media. De regering, met een begroting gebaseerd op loonmatiging, zat ook daarom al op één lijn met de ondernemers.
En de vakbeweging?
Tja, niet eens geprobeerd iets te mobiliseren.
Of de loonmatiging propaganda te bestrijden.
Dus krijgen de ondernemers hun zin.

tegenstellingen binnen eensgezindheid

De verschillende belangen van ondernemers, regering en
vakcentrales bij het gehannes rond het najaarsoverleg 2002:

• ondernemers: laag houden van de verplichte cao lonen, vrijwillig betalen ze veel meer.
  (46. cao loon en echte loonkosten)
• regering: hoe dan ook de staatsschuld verlagen ten koste van personeel en sociale uitkeringen
  (binnen Europa is dat het gedrag van het domste jongetje van de klas).
• vakcentrales: tegenover de regering haar positie verdedigen als exclusieve overlegpartner van de ondernemers bij sociaal economische besluiten.

Zo is ook te begrijpen waarom als enige de centrale FNV vasthoudt aan het akkoord over de wao regeling met de ondernemers eerder in 2002. De centrale verloor die positie al in de medezeggenschap over de WAO en WW uitkeringen door nationalisatie. Verdere aantasting van die positie zou het politieke einde van de centrale betekenen.

het onstellende resultaat van deze rondedans tot het centraal akkoord is dat
de vooruitgang van contractlonen systematisch achterblijft bij het koopkrachtverlies

Bij alle zin en onzin over de hoogte van het cao loon: een rechtvaardige beloning van werkenden voor hun opofferingen?

ga door naar: (40. loonmatiging als verslaving)