De sterkste schouders zullen de zwaarste lasten dragen.
Ministers van diverse politieke kleur verzekerden ons dat herhaaldelijk.
Zoals in 2008, in 2009 en in 2011. Toch, het is altijd een leugen geweest en gebleven.
De laagst betaalden worden juist het zwaarst gekort.

Sterke schouders wordt steeds meer de belasting op winsten kwijtgescholden.
Tot aan nagenoeg belastingvrij. In Nederland is daartoe in alle stilte een heel bouwwerk aan internationale verdragen opgetuigd. Dat lokte een wildgroei aan brievenbusmaatschappijen uit.

01.   winstbelasting

Het Nederlands belastingsysteem kent onder andere een belasting op de winst die bedrijven maken. Dat heet dan vennootschapbelasting, in jargon: vpb. De effectief geïnde winstbelasting bedroeg in 2003 nog 17,4%. Acht jaar later, in 2011 is dat gehalveerd tot 8,8%.

Het veel hoger formele tarief van de winstbelasting betekent dus niet veel. In onderhandeling met de speciale afdeling van de belastingdienst en zonodig met bewindspersonen of andere politici, zijn er altijd wel uitzonderingen, vrijstellingen, kortingen of anderszins verlaagde tarieven te verkrijgen.

Naast juridische spitsvondigheden oefent met name VNO-NCW als zeer invloedrijke lobby van vooral de grote bedrijven een permanente politieke druk uit tot verlagen van de winstbelasting
en altijd vóór hogere subsidies. Grote bedrijven eisen dat zondermeer en daar zijn ministers van onder de indruk. Op die manier wordt al minstens de helft van het officiële belastingtarief kwijtgescholden.

02.   internationale belastingconcurrentie

In ruim 30 jaar is de hoogte van de Nederlandse winstbelasting steeds verder teruggeschroefd. Naar buiten toe schermen politici met het verhaal dat dit onvermijdelijk is, omdat in het buitenland de winstbelasting ook omlaag gaat. Nederland kan en mag daar niet bij achterblijven om werkgelegenheid en welvaart vast te houden. Zo beweren zij. Of het is dat ze zich daartoe lieten chanteren.

Nederland 2006: formeel 30%, effectief 20,9%
Nederland 2007: rentebox op 5% (rente op uitgeleend vermogen max 5% belast)
Nederlandse royalty belasting ging van 25% naar 10%
Nederland 2011: RDA per algemene maatregel van bestuur in okt 2011→ vpb -10%
Nederland 2012: innovatiebox + RDA + WBSO = vpb op 5%
Ierland vanaf 1998: exporterende bedrijven belastingvrij
Estland 2011: belasting alleen op dividend uitkering

In de praktijk jaagt het Nederlandse belastingbeleid de internationale belastingconcurrentie op door steeds nieuwe belastingverlagingen af te kondigen.
Hoe gaat dat:
De regering Balkenende/Bos deed veel aan lastenverlichting voor bedrijven.
Het ondernemingsrecht werd in Nederland aangepast. Ten behoeve van internationaal opererende kapitaalgroepen zijn de Engelse en Amerikaanse bestuursvormen toegelaten.
Voorts is de winstbelasting verlaagd, kapitaalbelasting opgeheven, de vrijstelling van dividendbelasting is verruimd, de belasting op royalty’s verlaagd van 25% naar 10%.
(bulletin XXI sociaal akkoord 2008)

Onder het mom daarmee de innovatie mee te stimuleren, is het mogelijk gemaakt de winstbelasting te verlagen naar 5% inplaats van het formele 25% tarief. Daarbovenop heeft de regering -niet met wetgeving, maar met een bestuursmaatregel (AMvB)- vanaf begin 2012
de formele winstbelasting met 10% verlaagd als er onderzoek wordt gedaan. Voor belastingaftrek op de kapitaalkosten mag dan een beroep worden gedaan op de onderzoeksaftrek (RDA).

Om de innovatiebox en RDA te gebruiken is wel specialistische kennis nodig. Zeker als dat onderzoek in feite in Azië wordt gedaan. Zelfs daarvoor is belastingaftrek in Nederland mogelijk.
Loonkosten voor onderzoek zijn ook aftrekbaar, dan met behulp van de WBSO regeling, die de heffing over de loonsom verlaagt. Zo kan een beetje bedrijf met aanpassing van de argumentatie heel wat belasting besparen. In 2012 kwam de RDA regeling neer op een winstsubsidie van
€ 2.000 miljoen, de WBSO € 3.900 miljoen.

Profijtelijke belastingregelingen voor de kleinere -ook binnenlandse- beleggers zijn de tijdelijke, willekeurige en 100% vervroegde afschrijving in 2009 tot en met 2011 op investeringen binnen
2 jaar. Zelfs nog vóór inbedrijfsstelling toe te passen, dus veel gebruikt voor scheeps CV’s. Halverwege 2013 is deze regeling opnieuw geopend, maar nu voor 50%.
Ook bestaat er een mkb subsidie, betaald door de overheid, waarvan de uitvoering is overgedragen aan de banken, die dit als een garantie voor verstrekte leningen gebruiken.

Vanaf begin 2013 zijn een aantal van de regelingen voor multinationals -hoewel iets beperkt-
ook voor mkb bedrijven opengesteld. Zoals de rentebox van 5% en toepassing van de vbi regeling, -vrijgestelde beleggingsinstelling- nog wel zonder toetsing.

Om het overheidsapparaat overeind te houden, stond daar lastenverzwaring voor de bevolking tegenover. Daardoor stagneerde de koopkracht in de jaren vanaf 2009. (5.koopkracht en loon)

Voor de bevolking werd de belasting- en premiedruk in Nederland een van de hoogste binnen de EU. Bij een enorme verlaging voor bedrijven. Zo geeft Eurostat voor 2010:

Als ook de premieheffing sociale verzekeringen en de subsidies aan bedrijven met de belastingafdracht worden verrekend, wordt nog duidelijker dat de lastenverzwaring eenzijdig
de schouders van de bevolking komt te liggen.

internationale belastingontduiking
Er zijn wereldwijd vele wederzijdse belastingverdragen tussen landen gesloten om op z’n minst dubbele belasting over dezelfde omzet te voorkomen. In ieder verdrag zijn de regelingen weer anders. Met het toenemend vrij gemaakte verkeer voor kapitaal hebben multinationals en grote vermogensbeheerders zo een ruime keuze verkregen langs welke landen ze zo goedkoop
mogelijk hun winsten, dividend en royalty’s kunnen binnenhalen. Of helemaal niets meer afdragen.

Naar schatting van belastingexperts wordt zo de totale belasting afdracht voor multinationals tot maximaal 5% beperkt. Daarbij is Nederland op grond van 98 bilaterale belastingverdragen
–en vele investeringsverdragen- een veel gebruikt tussenstation voor deze geldstromen.

Er wordt gebruik gemaakt van in Nederland wettelijk toegestane belastingvrijdom voor sommige soorten kapitaal, waar ter wereld het ook vandaan komt en waar het vervolgens ook heen gaat. Ook als zo’n bedrijf geen enkele bijdrage levert aan de Nederlandse economie. Gebruikelijk is dat daarvoor een zogeheten brievenbusmaatschappij -dus zonder eigen personeel- wordt opgericht.

Het duo Gerrit Zalm en Willem Vermeend heeft zich buitengewoon ingezet voor faciliterende belastingwetgeving waarna de doorstroom van kapitaal na 1997 een hoge vlucht nam.
Nederland zit sindsdien in de top drie van landen die belastingontduiking mogelijk maken.
Het bedrag dat jaarlijks door de in Nederland gevestigde brievenbusmaatschappijen wordt doorgesluisd is vele malen hoger dan dat de Nederlandse economie groot is.

Het gebruik van brievenbusmaatschappijen wordt pas interessant als het om grote bedragen gaat. Maar de belastingafdracht verlagen door domweg alles plompverloren in Nederland af te rekenen, is niet het spel dat gespeeld wordt.

03.   belastingparadijs Nederland

De belastingpraktijk in het begin van de 21e eeuw biedt vele aantrekkelijke mogelijkheden om Nederland als doorvoerland voor kapitaal te gebruiken. De meest voor de hand liggende zijn:

1. Nederlandse regeringen hebben als een van de voorlopers na 1945 stapsgewijs
   alle kapitaalrestricties afgebroken. Daardoor kan vermogen onbelemmerd het land
   in- en uitstromen.

Met het toenemend vrijgeven van kapitaalbelemmeringen hebben multinationals
de keuze gekregen in welke landen ze winsten, dividend of royalty’s laten boven komen.

1. Namens Nederland is een relatief groot aantal bilaterale belastingverdragen met andere -vooral in financieel opzicht belangrijke- landen gesloten. Daarin staan vooral bepalingen over hoe belasting die in het ene land is geheven, in het andere land afgehandeld zal worden.

Meestal betekent het dat als er al iets betaald is in het ene land, het andere land geen enkele belasting meer zal heffen. Deze 98 verdragen zijn op details weer allemaal verschillend van elkaar.

Door gebruik te maken van meerdere verdragen tussen verschillende opeenvolgende landen na elkaar, is het mogelijk een keten van landen te rijgen, als optimaal veilige en voordelige route waarlangs kapitaal is door te schuiven.

1. Bestaande verschillen in de belastingstelsels in ieder van beide verdragslanden naar beoordeling van de oorsprong van kapitaalstromen en de vrijstelling daarvan, biedt mogelijkheden om vermogens laag belast weg te werken.

Omdat de belastingwetgeving in verschillende landen nooit hetzelfde is hebben multinationals het eenvoudig voor het uitzoeken om vermogen nagenoeg ongeschonden
op een gewenste bestemming te krijgen. De Nederlandse en de Amerikaanse belastingdienst hebben bijvoorbeeld een verschillende uitleg van wat een vennootschap in een belastingparadijs voorstelt. Zulke ‘hybride entiteiten’ zijn een weggevertje om belasting
te ontduiken.

Het samengaan van deze drie omstandigheden kan vanuit belastingmanagement aanleiding zijn om te overwegen een bepaald land in de routering van het vennootschappelijk kapitaal op te nemen door er een brievenbusmaatschappij tussen te schuiven. Maar extra’s geven pas de doorslag, zoals:

1. Een langjarige traditie van kapitaalvriendelijk politiek beleid biedt vermogenbeheerders vertrouwen in bescherming van de eigendom, wenselijk voordat een tussenstation in een langjarige kapitaalstroom wordt opgezet.

Lang niet alle belastingparadijzen voldoen hieraan.

1. Het Nederlands vennootschapsrecht biedt een grote variatie aan toegelaten bestuursmodellen, zowel naar directievoering als toezichtstructuur.

Bijvoorbeeld het Angelsaksisch enkelvoudig bestuursmodel; de Nederlandse structuur NV; de limited naar Engels recht; de coöperatie; de maatschap; commanditaire vennootschap. Iedere rechtsvorm valt onder een ander belastingregiem, met andere voor- en nadelen.

1. Voor concern financieringsmaatschappijen is het in Nederland zeker sinds 1997 mogelijk geweest na onderhandeling met de belastingdienst tot afspraken te komen over wat er niet en wat er wel belast gaat worden en wat dan de verschillende tarieven zullen zijn. Merkwaardig genoeg houdt de regering in 2012 vol dat zulke rulings in Nederland onbestaanbaar zijn.

Waar bijvoorbeeld royalty’s in 2001 nog formeel onder het 7% tarief vielen, is dat met geheime rulings naar 0% gebracht.

1. Onder de term horizontaal toezicht zijn vanaf 2005 bovendien langjarige overeenkomsten mogelijk voor de door het bedrijf toe te passen belasting opgave -meestal voor een periode van 10 jaar- waardoor een multinational jaren vooruit zelf kan bepalen hoe hoog de afdracht zal worden.

De belastingdienst kan daarna niet anders meer dan zo’n zelfgereguleerde aangifte in goed vertrouwen accepteren.

04.   brievenbusmaatschappijen

We hebben het over houdster- en financieringsmaatschappijen, royaltymaatschappijen
en herfactureringsbedrijven die bijvoorbeeld franchising en licenties afrekenen.
Deze juridische eenheden hebben geen andere activiteit in Nederland dan het uit willekeurige buitenlanden binnenhalen van vermogens, om het vervolgens weer naar een andere brievenbusmaatschappij in een ander buitenland door te sluizen. Of andersom.
De bedoeling is om door dit traject te volgen, minder belasting af te dragen dan het geval zou zijn bij regelrechte overdracht.

Dit soort bedrijven is meestal ondergebracht bij trustkantoren. Nederlandse instanties kennen deze brievenbusmaatschappijen niet, zoals ze in de wandelgangen worden genoemd. Inplaats daarvan worden meerdere begrippen gebruikt die elkaar niet dekken en ook niet uitputtend zijn.

• De Nederlandse Bank telt in 2011 zo’n 14.300 bijzondere financiële instellingen (bfi’s),
  die functioneren als doorvoerkanaal van (buitenlandse) multinationals. Voor driekwart zijn het financieringsmaatschappijen van multinationals. Voor het andere kwart betreft het schaduwbankieren, met een omvang even groot als de reguliere financiële sector in Nederland.

• Vanaf juli 2012 wil De Nederlandse Bank het toezicht op trustkantoren en doorstroomvennnootschappen (dsv’s) iets aanscherpen.

• Het Ministerie van Financiën heeft het over 5.000 tot 10.000 dienstverleningslichamen die rente en royalty’s ontvangen (dvl’s). Hieronder vallen geen houdstermaatschappijen en geen investeerders die alleen dividend ontvangen.
• Het ministerie telt in 2011 nog wel 12.500 ATR/APA vennootschappen, waarvoor belastingdienst Rijnmond een tax ruling voor 4 à 5 jaar heeft afgegeven.
• De staatssecretaris zelf hanteert in 2013 het niet uitgelegde begrip schakelvennootschappen.
• Het Handelsregister kent een grote categorie financiële holdings.
• De trustkantoren die het merendeel van deze juridische eenheden beheren, komen in 2012 op 23.500 doelvennootschappen.
• In opdracht van de financiële sector en het ministerie beredeneert onderzoekinstelling SEO in 2013 dat het er niet meer dan 9.000 kunnen zijn.

• Vanaf zomer 2007 bestaat er de juridische constructie ‘vrijgestelde beleggingsinstelling’ (vbi), om tegen te gaan dat rijke families met hun beleggingsvehikels naar Luxemburg of Zwitserland uitwijken.
  
  

  In 2013 staan er zo’n 500 vbi’s aangemeld, die 1% per jaar over het totale vermogen zouden moeten afdragen. Maar zeker geen 25% winstbelasting en met een beetje creativiteit ook geen 15% dividend belasting.

De verschillende instanties en ministeries gebruiken verschillende benamingen, afhankelijk van hun eigen verantwoordelijkheden. Onduidelijk blijft in hoeverre de verschillende begrippen elkaar dekken. De opgegeven aantallen lopen alvast ver uiteen. In ieder geval houdt Financiën bewust de omvang en de betekenis van deze bedrijfstak schimmig, zowel voor parlement, de Europese Commissie, als de buitenwacht.

trustkantoren
Ruwweg driekwart van de brievenbusmaatschappijen in Nederland wordt beheerd door trustkantoren die optreden namens de eigenaren. Het andere kwart wordt beheerd door multinationals zelf, die daar eigen mensen voor inhuren, al zijn dat er maar een paar.
Financiële holdings blijven eigendom van een multinational, ook al worden ze beheerd door
een trustkantoor. In tegenstelling tot doorstroommaatschappijen die het eigendom zijn van
een trustmaatschappij.

De speciale vennootschappen beheerd door trustmaatschappijen in Nederland wikkelden in 2010 transacties af ter waarde van € 10.200.000 miljoen. Echter, dit is een dubbeltelling: één keer het binnenhalen en één keer het versturen. Het ging in dat jaar dus om het afrekenen van iets meer dan € 5.100.000 miljoen. 8,7 keer zoveel als de Nederlandse economie groot is.

Nederland is met 2500 investerings- en belastingverdragen met andere landen wereldwijd koploper. Juist dat heeft een aanzuigende werking om brievenbusmaatschappijen in Nederland te vestigen.

05.   belastingplanning door bedrijven

Een beetje multinational houdt er een stafafdeling op na die de internationale geldstromen tegen zo laag mogelijke kosten beheert. Aan de ene kant gaat het om de belastingvriendelijkste behandeling van de inkomstenstroom, dus de opbrengst op geïnvesteerd kapitaal in de vorm van betaalde rente, uitgekeerd dividend of betaalde royalty’s. Met in het verlengde daarvan het stallen van vermogens zonder dat de eigenaar valt te achterhalen.

Bij de wereldwijde geldstromen gaat het niet alleen om het beperken van belasting op winst. De andere kant op, gaat het er om hoe de uitgaande stroom investeringen beschermd blijft. Ook daarvoor hebben de diverse landen bruikbare bilaterale investering beschermingsovereenkomsten (ibo, of bit) gesloten. Voor Nederland sluit het ministerie van Buitenlandse Zaken steeds meer zulke verdragen af. In 2013 kwam het aantal uit op ongeveer 3.000.

Voor de totale geldstroom wordt door een multinational altijd gebruik gemaakt van meerdere routes tegelijkertijd. Niet alleen bedoeld om de kwetsbaarheid van de route te verlagen, maar ook om de eigendom van de totale geldstroom voor buitenstaanders zoek te maken en de omvang van het vermogen.

Afhankelijk van de eigen voorkeuren gebruikt iedere multinational een andere mix van landen -met verschillende belastingwetgeving- in de routering van kapitaal naar de eindbestemming. Ieder land biedt weer andere voordeeltjes. De keus is ruim, zoals blijkt uit de lijstjes van bekende belastingparadijzen.

Multinationals en grote vermogensbeheerders staan met de omvang van hun vermogen en de internationale verspreiding van hun belangen zover boven nationale staten, dat ze aan geen enkele specifieke nationaliteit gebonden zijn. De plaats van hun formele hoofdkantoor is afhankelijk van juridische, fiscale en logistieke voordelen, aangevuld met politieke connecties. Nationale gevoelens staan bedrijfsbelangen in de weg. Zijn daar te vaak strijdig mee.
Het verdiende kapitaal blijft -op z’n minst ten dele- buiten het zicht. Dat doe je door kapitaal in belastingparadijzen te stallen.

06.   misleiding

In 1999 wordt Nederland door de Europese Commissie als belastingparadijs aangemerkt.
Met veel ophef verweet ook de Amerikaanse regering Nederland schadelijke belastingvrijstellingen. 10 schadelijke regelingen uit een lijst van 66, die Nederland aantrekkelijker maakt dan volgens de concurrerende landen wenselijk is.

Daaronder de praktijk van geheime 10 jaar geldende belastingafspraken -de zogeheten rulings-
en de dividend vrijstelling voor coöperaties. Na aanvankelijke onwil, voerde het ministerie van Financiën enkele cosmetische aanpassingen door. Onder de projektnaam Barbapapa kreeg een groep ambtenaren de taak om ‘Brussel’ te overtuigen dat met minimale veranderingen er heel essentiële wijzigingen zijn doorgevoerd.

Zo moest vanaf 2004 een financiële holding iets meer gaan voorstellen dan een lege huls.
Er zijn dus voortaan een paar personeelsleden en een kantoortje nodig. Formeel moet ook de boekhouding in Nederland worden gedaan. Zelfs moet er een Nederlandse bankrekening worden aangehouden en de helft van de bestuurders moet Nederlander zijn. Natuurlijk zijn zulke voorwaarden een peuleschil, waar het gaat om duizenden miljoenen per jaar. Ook het vinden van de vereiste bestuurders is geen probleem, de trustkantoren hebben tegen een schappelijk tarief genoeg stromannen in de aanbieding.

Klinkt dit al niet indrukwekkend, in 2010 gold de regulering voor slechts 205 van de toen ongeveer 20.000 brievenbus maatschappijen. Want alleen van toepassing op de zogeheten ‘dienstverlenende lichamen’. En dan nog alleen voor zover die een tienjarige ruling met de belastingdienst hadden gesloten over wat er als rente en royalty’s wordt opgevat en belast en voor welk tarief dan wel. Zonder nacontrole.

De aanpassing gold dus hooguit één op de honderd brievenbusmaatschappijen.
Ook de houdstermaatschappijen en coöperaties die speciaal gebruikt worden om dividend
te innen en onbelast verder te verdelen, kunnen ongehinderd hun gang blijven gaan.

De Nederlandse combinatie van vrijgestelde royalty’s en voorkoming van dubbele belasting heeft de felste protesten opgeroepen in de USA en Engeland. Niet toevallig, want deze landen zijn de grootste belastingconcurrenten. Beide landen onderhouden immers zelf ook belastingparadijzen. Engeland gebruikt daarvoor meerdere Britse eilanden, USA de staat Delaware en de Bermuda’s in de achtertuin.

07.   bijdrage aan de Nederlandse economie

hoofdkantorenbeleid
De regering wenst hoe dan ook vast te houden aan het mogelijk maken van belastingontduiking voor grote vermogens. Letterlijk: ‘doel is dat Nederland in de top van de belasting concurrentie meedraait’. Om dit te versluieren wordt ook wel beweerd dat een aantrekkelijk investeringsklimaat van belang is in het kader van het hoofdkantorenbeleid. Deze smoes behelst dat de vestiging van een juridisch hoofdkantoor -om belasting te ontduiken- zal leiden tot veel serieuzere investeringen in Nederland met meer werkgelegenheid.

Hoofdkantoren beleid? Grote onzin natuurlijk, want:

• Bij investeringsbeleid gelden heel andere overwegingen dan voor het plannen van geldstromen.

• Nog niet 100 van de 23.500 bfi’s zijn verbonden met een moederbedrijf dat er ook nog één of meer produktiebedrijven opnahoudt in Nederland. Dit verschil in aantallen geeft aan hoe belachelijk dit als argument is.
  
  Bij elkaar werken bij deze vestigingen ongeveer 4.500 personeelsleden in Nederland. Denk dan aan de vestigingen van zeer grote multinationals zoals Cargill, Shell, Archer Daniels Midland, Exxon, APM, Dow, Total, Dupont, Tata. Op een beroepsbevolking van 8.000.000 mensen niet indrukwekkend.

werkgelegenheid
De bijdrage die de doorstroom van kapitaal zelf oplevert aan de werkgelegenheid
is nogal beperkt. Het gaat om zaakwaarnemers en ander personeel bij trustkantoren,
de belastingadviseurs en advocaten en alle verder daarvan afgeleide werkgelegenheid, voornamelijk rond de Amsterdamse Zuidas.

opbrengst
Het Ministerie van Financiën weigert gegevens openbaar te maken over hoeveel belasting er wordt betaald, dus kunnen er alleen schattingen worden gedaan:

• Er werd in 2009 € 5.500.000 miljoen doorgesluisd, waarover naar schatting van FD nog geen € 1.000 miljoen belasting in Nederland is achtergelaten. 18 cent per € 1.000,-;
• De Nederlandse Bank schatte dat er in 2007 in totaal door brievenbusmaatschappijen € 1.500 miljoen is afgedragen;
• SEO komt over 2012 op basis van een model (!) op het nogal rooskleurige vermoeden van € 2.000 miljoen belasting afdracht + € 500 tot € 1.000 miljoen dividend belasting + € 900 aan ingehuurd Zuidas advies.

Op een staatsbegroting van € 260.000 miljoen tot € 285.000 miljoen, is een bijdrage van slechts ½% tot hooguit 1% niet indrukwekkend genoeg om daar zoveel inzet van Financiën en Buitenlandse Zaken voor over te hebben.

08.   belastingontduiking indammen

Belastingconcurrentie tussen landen loopt onvermijdelijk uit op een ‘race to the bottom’
voor de belastingafdracht door multinationals en beheerders van grote vermogens.
Ondanks officiële tarieven van 35% en 25% komt het in de praktijk al jaren eerder uit op 5%.
Vele landen missen hierdoor steeds meer inkomsten. Naar een wilde schatting komt dat wereldwijd neer op € 3.000.000 miljoen per jaar.

In een Amerikaanse Senaatscommissie, het Europees Parlement, het Brits parlement en ook
de Tweede Kamer, zijn vragen gesteld naar hoe belasting ontwijkconstructies in elkaar steken.
Dit naar aanleiding van publieke verontwaardiging in de media. Tot grotere openheid of bereidheid tot beleidswijziging heeft deze ophef niet geleid.

Onder de vlag van de OESO -met 34 aangesloten landen- en in overleg met China, Brazilië, Rusland, India en Zuid-Korea en enkele multinationals introduceerde de G20 in de zomer van 2013 een tweejarig programma om de belastingconcurrentie in te dammen. Bedoeld om meer inkomsten voor overheden te genereren, omdat verder verhogen van loon- en directe belastingen de houdbaarheid van politici aantast.

Eenzelfde belasting grondslag voor alle landen invoeren is een politieke onmogelijkheid.
De diverse regeringen weigeren principieel gelijkschakeling. Zij blijven dus belastingconcurrentie voeren. Engeland gaat daarin voorop. De OESO koerst daarom uitdrukkelijk niet op een unitair belastingsysteem. In zo’n systeem kan de belastingafdracht van een multinational berekend worden op basis van omzet, winst en personeel. Waarna de opbrengst over de diverse landen verdeeld moet worden.

Het OESO advies aan de G20 ten aanzien van het automatisch uitwisselen van gegevens,
kent bijvoorbaat al uitzonderingen voor verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen, politici, goudkluizen en kunstvoorwerpen. In juli 2013 kwam de G20 uiteindelijk niet verder dan aan
te dringen op het mogelijk maken van belastinggegevens opvragen. Openbaren van die gegevens is weer wat anders.

Het voorgeschotelde OESO programma -te verwezenlijken op de onwaarschijnlijk korte termijn van twee jaar- is zo ambitieus, zo veel omvattend, zo veel landen die al verklaard hebben er achter te staan, dat het gezien de huidige praktijk onwaarschijnlijk is dat er veel van terecht komt.
Zelfs de ondernemerslobby’s keren zich er niet tegen, maar eisen -heel strategisch- een stabiel en voorspelbaar stelsel. Zoiets betekent dat, wat er ook uit mag komen, multinationals en beleggingsinstellingen een gelijk speelveld eisen. Met spelregels die zij bepalen, niet de OESO.

In Nederland gaat het plan bijvoorbeeld ten koste van de trustkantoren en belastingadviseurs
op de Zuidas, de dromen van het Holland Financial Centre en het langjarig verdragenbeleid bij Financiën en Buitenlandse Zaken.

Het OESO programma negeert volkomen het wezen van een multinational ten opzichte van een nationale belastingdienst. Multinationals opereren op een nivo boven de nationale staten.
Zij reguleren hun geldstromen internationaal en een nationale belastingdienst zal daar nooit greep op krijgen. Multinationals spelen met de nationale belastingdiensten, net zoals zij dat doen met nationale wetgeving waar het gaat om arbeidsvoorwaarden, investeringssubsidies en exploitatievergunningen.

Altijd zal er een groep landen zijn dat een soepeler belastingwetgeving hanteert. Multinationals bepalen zelf waar ze hun verdiensten en vermogens boven laten komen en ook waar ze die stallen. Al langer dan een eeuw is het de praktijk dat slechts een klein deel van de winst wordt uitgekeerd in het land waar het hoofdkantoor staat. Maakt dat land daar een probleem van, dan wordt het hoofdkantoor verplaatst.

Als bijlage nog enkele illustraties van hoe via juridische constructies de wereldwijde kapitaalstromen heel voordelig kunnen verlopen, gedekt door internationale verdragen.