Vanaf eind 2021 krijgen we een niet eerder vertoonde hoge geldontwaarding voor de kiezen. In maart 11,7% volgens de Europese berekening HICP en 9,7% volgens de Nederlandse CPI. In augustus respektievelijk 13,7% en 12%.

Hoe dat zo is gekomen?
Niet verwonderlijk nadat de Europese Centrale Bank ECB vanaf maart 2015 duizend maal duizenden miljoenen euro’s in de economie heeft gepompt. Dat deed ze door uitstaande leningen in de eurozone op te kopen. Vooral van overheden, opdat beleggers en banken hun geld weer vrij konden inzetten op andere avonturen.

De ECB deed dit in navolging van haar Amerikaanse evenknie FED die daar al eerder mee begon, zo ook bijvoorbeeld de Engelse BoE. Met deze reusachtige opkoop van schulden in grote economieën, daalde de rente op leningen. Daarmee ging er de laatste jaren een vloedgolf van gratis geld over de wereld.

In Duitsland, Zwitserland en Nederland werd op leningen tot een jaar of 7, 10 of 12 zelfs al jarenlang bewaargeld toe betaald. Uit angst dat het gestalde geld in andere landen nog minder op zou leveren.

Kortom, het geld klotst tegen de plinten en bij het vrij verkeer van kapitaal over de grenzen heen. Dit geld blijft niet noodzakelijkerwijs in Europa achter, ook komt er van buitenaf weer binnen. Daarmee is de rente voor Nederlandse overheden en bedrijven hard gedaald. Een ontwikkeling die al jaren geleden is ingezet.

Daarmee is echter niet gezegd dat het geld allemaal in de reële economie is terecht gekomen. Een groot deel verdwijnt in vele -niet altijd te begrijpen- afgeleide financiële constructies en in speculatie. Speculatie bijvoorbeeld op aandelen, valutamarkten, de termijnmarkten in energie, metalen en voeding. Hoe bewegelijker de prijzen op termijnmarkten worden, hoe meer kapitaal daarin verdwijnt om als onderpand te dienen. Weer een ander deel verdwijnt in steeds risicovollere beleggingen, omdat die nu eenmaal een relatief hoger rendement opleveren, totdat ze over de kop gaan.

overbieden
Met dat er zoveel geld in omloop is gekomen, kan je er op wachten dat er in de jacht op altijd hoger rendement zwaar overboden wordt. In 2020 was dat al te zien in de aanwas met duizenden miljoenen aan inleg bij beleggingsfondsen; de almaar stijgende beurskoersen (54. beurskoers) ; de achteloosheid waarmee bezorgdiensten enorme kapitalen aantrekken zonder ooit winst te hebben gemaakt; de bizarre overwaardering van technologie aandelen; de sterke stijging van de prijs voor koophuizen; piek prijzen in grondstoffen zoals granen en metalen; groeiende handel in cryptomunten; en niet te vergeten de blijvend toenemende winsten.

Allemaal tekenen dat het geld al over meerdere jaren minder waard werd. Minder nog dan de officiele inflatie cijfers suggereerden doordat deze elementen niet in de inflatieberekeningen worden meegenomen. Zodat in de cao onderhandelingen verkeerde cijfers zijn gebruikt.
(34. cao eisen en resultaat)

koffiedik kijken
Pas op, de inflatiecijfers HICPen CPI zijn slechts indicaties voor geldontwaarding. Deze formules bestaan uit mandjes artikelen die tegen elkaar afgewogen worden. Daarbij is niet altijd hetzelfde meegenomen en worden de artikelen ook verschillend gewaardeerd. Daarbij leverden de elkaar opvolgende corona sluitingen in de loop van twee jaar veel giswerk op. Want een statistisch meetmodel kan nu eenmaal nooit ingesteld zijn op uitzonderlijke crisis situaties. Dat verklaart waarom de echte inflatie waarschijnlijk al veel eerder optrad dan in 2022, niet is herkend in de modellen en dat de geleverde cijfers dus een vertekend beeld gaven.

Hoe mensen zelf de geldontwaarding voelen is nog heel iets anders dan deze globale cijfers. En het ligt bovendien voor iedereen ook weer anders.

dwaalsporen
a. kerninflatie. Er zijn beleidsmakers die een stabiel inflatie cijfer wensen. Daarvoor sluiten ze produkten uit die sterk in prijs schommelen, zoals energie en voeding. Omdat niemand zonder kan, geven sterk wisselende prijzen geen goed beeld van de algemene ontwikkeling, zo wordt gesteld. Daarmee negeer je grote aanjagers van inflatie. En houd
je als belangrijkste graadmeter voor inflatie de loonontwikkeling over. Gevolg is dat de loonontwikkeling als voornaamste inflatie veroorzaker wordt gepresenteerd Een methodologische fout met een grote propagandistische waarde.

Nu is energie toevallig wel nodig voor verwarming; koken; het opgang houden van de industrie; de groeiende afname door datacentra; transport, waaronder de als schoon gepropageerde elektrische fiets en auto. Energie is een basis voorziening in onze maatschappij. En de leveranciers rekenen hun energiekosten echt wel door aan hun klanten. Duidelijk dat kerninflatie een misleiding is om de looneisen te drukken.

De prijsstijging voor energie is puur het gevolg van speculatie op de wereldwijde termijn markt voor olie en gas. Die markt heeft niets te maken met schaarste. Voor slechts 3% tot 5% gaat het om fysieke levering, voor de rest gaat het om handel om de handel. Daarbij bepaalt de speculatie op prijsverschillen de uiteindelijke prijs. Ook in de omvang op de termijnmarkten voor granen gaat het voor 95% puur om handel om de handel.
Deze termijn markten worden gedomineerd door slechts een handvol grote handelshuizen met jaaromzetten in de orde van grote tot een kwart van de Nederlandse economie.

dominante handelshuizen op wereldschaal, met vette winsten over 2021:
voedingsmiddelen:  Archer Daniels Midland; Cargill; Louis Dreyfuss, Bunge
olie en gas:               Gunvor; Vitol; Glencore; Trafigura
ertsen en kolen:       BHP Billiton; Rio Tinto; Vale

Nu is het wel zo dat grote wisselingen in prijs op de wereldmarkt bestreden kunnen worden als de overheid verplicht buffer voorraden aan te houden in de grote van bijvoorbeeld een jaarverbruik aan olie en gas. Maar dat strookt nu net niet met de neo-liberale ideologie van onze Nederlandse regeringen. Gevolg daarvan kan zijn dat in de winter van ’22 op ’23 mensen in Nederland echt in de kou komen te zitten.

b. geïmporteerde inflatie. Dit is een economen wijsheid bedoeld om aan te geven dat alleen inflatie van binnen de eigen economie is te beïnvloeden. Alle prijsverhogingen van buiten zijn dan een onaantastbaar gegeven. Een wereldvreemd theoretisch onderscheid nu er door het vrijelijk bewegend kapitaal, en daardoor eigendoms-, produktie- en goederenstromen er nauwelijks nog landseconomieën bestaan.
Deze geimporteerde inflatie is geïntroduceerd als begrip om in ieder geval een deel van de inflatie als iets onvermijdelijks voor te stellen. Dus, om het als onmogelijk voor te stellen en er daarmee niets tegen te ondernemen.

c. prijs inflatie – looninflatie. In het laatste kwartaal van 2021 fluctueerden de prijzen voor grondstoffen sterk. De prijzen voor onroerend goed zoals koophuizen en voor aandelen waren al langer enorm aan het stijgen. Produktie bedrijven zagen de inkoopprijzen oplopen. Daardoor hebben we te maken gekregen met snel stijgende prijzen voor energie, de dagelijkse boodschappen, in winkels en de horeca. Dat is prijsinflatie.

De bedrijven lobby van VNO en AWVN houden altijd vol dat zij niet verantwoordelijk kunnen zijn voor inflatie, het overkomt hun achterban nu eenmaal. Ondanks dat ook zij zelf de prijzen wel verhogen.
Daarnaast wordt geprobeerd het personeel zo gek te krijgen om in te leveren op de loon- en arbeidsvoorwaarden. (26. misbruik)
Daarvoor wordt dan in de media een crisis propaganda opgelepeld om loonmatiging geaccepteerd te krijgen. (40.-3. loonmatiging is het verdienmodel)

conclusie:

Van looninflatie is sprake als de uit te betalen lonen harder stijgen dan de prijzen. In feite
komt dit nooit voor. Maar de bedrijven lobby voert zulke propaganda maar al te graag. In het verleden is de regering hiermee verleid tot looningrepen. Bijvoorbeeld in 1981 en 2001 is daarmee loonsverlaging doorgevoerd. Als variatie hierop wordt in 2022 onrust gezaaid over een op handen zijnde loon-prijsspiraal. Complete onzin nu de vooruitgang in cao loon ver achterblijft bij de inflatie. (05. koopkracht en loon)

d. loon-prijsspiraal. Natuurlijk zal de vakbeweging altijd proberen achteruitgang in koopkracht te repareren bij de loononderhandelingen. Maar dat dit leidt tot een steeds hogere inflatie gebeurt pas als de lonen en prijzen iedere keer haasje over springen gedurende meerdere jaren achter elkaar. Macro economisch gezien is daar geen enkel gevaar bij, want lonen en prijzen houden elkaar dan in evenwicht. Het zijn stijgende kapitaalkosten na een periode van verhoogde inflatie, die bezorgen bedrijven financierings problemen, zoals dat eind 70er jaren gebeurde. (26. misbruik 2 Akkoord van Wassenaar)

De loon-prijsspiraal als begrip is een truc om het zo voor te stellen dat in de loonkosten gesnoeid moet worden om de geldontwaarding te stoppen. Daarbij te verdoezelen dat het probleem ligt bij de bedrijfsfinanciering. En ach, geen aanpassing van de lonen bij hoge inflatie, levert altijd hogere winsten op. (11. winst in Nederland)

prijscompensatie
Tot 1982 was het in Nederland de gewoonte om bij de cao onderhandelingen de inflatie correctie als uitgangspunt te nemen. Dat is afgeschaft tijdens een etentje in 1981. Bekend geworden als het Akkoord van Wassenaar van FNV voorzitter Wim Kok met VNO baas
Chris van Veen. (13. schade Akkoord van Wassenaar)

Zoals Wim Kok later zei: ‘De PvdA heeft zijn ideologische veren afgeschud’. Daarmee concentreerde deze zich links noemende kiesvereniging op het bekleden van bestuursfuncties. Keerde zich af van het slechtst betaalde deel van werkend Nederland. Het deel van de bevolking dat sappelt om iedere maand weer rond te kunnen komen. (64. de kloof)

Werkenden en geldverschaffers hebben beiden last van geldontwaarding. Dan is prijscompensatie in het cao loon niet meer dan een eerlijke basis voor verdere onderhandelingen over de verdeling van de opbrengsten door produktiviteitsstijging.

Oplopende prijzen die niet gecompenseerd worden door even hoog verhoogde lonen, betekent koopkrachtverlies. Anders gezegd: de loonafhankelijken worden daarmee verarmd. Dit is waar cao onderhandelaars namens de bedrijven en hun coördinator AWVN systematisch op uit zijn. Daarvoor klagen deze spreekbuizen van werkgevers onophoudelijk dat de bedrijven er weer erg moeilijk voorstaan en dat de toekomst er heel ongewis uitziet. Ook voor hun geldverschaffers. Echter, om daar iets op te verzinnen, daarvoor worden de managers nu juist dik betaald. Gemakzuchtig wordt dan al te vaak gekort op de zekerheden van het uitvoerend personeel. (LXX wat democratie)

bedrijven en overheid weigeren prijscompensatie

maatschappelijk ondernemen
Personeel is onmisbaar om een bedrijf te laten draaien. Veel bedrijven en ook VNO en AWVN hebben de mond vol over hun maatschappelijk ondernemen. Dus respekteer en waardeer je het personeel dan ook, zo zou je denken.

Maar nee. VNO en AWVN stellen in hun beleidsnotities dat voor achterblijvende inkomens van loontrekkenden de bedrijfsleiding nooit aansprakelijk kan en hoeft te zijn. De regering moet dat maar oplossen, stellen zij. (27-4. cao ronde)
Dit beleid gericht op exploitatie van personeel komt overeen met de race naar de laagst mogelijke lonen, de toenemende flexibilisering en inhuur van arbeidsmigranten tot ver onder het cao loon.
(61. bestaansminimum)
(65. zzp misbruikt)
(68.-1. uitbuiting arbeidsmigranten)

Hoger cao loon en daarbij het minimumloon brengt verbetering van de levensomstandigheden voor de slechtst betaalden in Nederland. Bovendien betekent het dat er binnenlands meer besteed gaat worden. Alleen maar gunstig voor instandhouding en versterking van de binnenlandse economie.

Het reusachtige betalingsoverschot van Nederland geeft aan dat Nederland binnen de EU een lage lonenland is. Dat gaat ten koste van de eigen bevolking en die van andere EU landen. Hogere lonen in Nederland verkleinen de armoede.

conclusie:

Inflatie vreet een stuk weg van de vooruitgang in loon bij de laatste cao. Zodat er toch weer minder koopkracht overblijft dan voorgespiegeld werd. (05. koopkracht en loon)

Bij het formuleren van een looneis moet je daar al bij voorbaat rekening mee houden.
De laatste 24 jaar lag de officiële jaarlijkse inflatie gemiddeld tegen de 2%.
Maar resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. De inflatie kan wel eens veel hoger uitpakken.

Er waren signalen dat de geldontwaarding in 2020 al veel hoger moest liggen dan wat tot dan toe de indicaties aangaven.
Kijk maar naar:
de onhoudbaar overgewaardeerde huizenprijzen;
de extra heffingen zoals in het kader van de energietransitie;
de extreme overwaardering van technologie aandelen; (54. beurskoers)
geen rente meer op spaargeld, het is niets meer waard;
lagere pensioen uitkeringen;
stijgende grondstof prijzen voor de industrie;
wereldvoedselprijzen 40% hoger dan een jaar geleden;
produktie in China wordt duurder;
zeecontainer van Azie naar Europa in 1 jaar 3x tot 5x zo duur;
aanhoudend gebrek aan chips en onderdelen;
monetair beleid van de ECB, dat geld blijft pompen, dat voor slechts een deel in de reële economie terecht komt.

     

Het geld klotst tegen de plinten:
staatsleningen tegen negatieve rente worden zwaar overtekend; (67. staatsschuld)
beleggingsfondsen trekken veel geld aan voor de jacht op hoger rendement;
financiële speculatie met geleend geld voor een hoog risico neemt toe;
toenemend beleggen in slecht verhandelbare fondsen;
cryptomunten hype bij niet te doorgronden koersbewegingen.

Het zijn de kenmerken van een groeiende financiële zeepbel die gaat knappen. We weten alleen nog niet wanneer dat gaat gebeuren.

theorie
Volgens de klassieke economische theorie kan inflatie veroorzaakt worden door
1. òf een groeiende geldhoeveelheid zoals de ECB dat sinds 2015 als beleid heeft met haar opkoopbeleid van obligaties. (58-2. kredietchaos 7jaar later)
2. òf een verhoogde omloopsnelheid van geld.

In officiële publicaties wordt volgehouden dat de geldverruiming door de ECB vanaf 2015 tot in 2020 nauwelijks tot hogere inflatie heeft geleid. Maar volgens het dominante, klassieke economie model kan dat helemaal niet. Pas begin 2021 neemt de inflatie in Nederland iets toe.

Dus: klopt het dominante economisch model wel, of geeft het inflatie cijfer de werkelijkheid niet weer?

Blijft over dat het uitblijven van inflatie komt door een verlaagde omloop van de geldhoeveelheid. Indirekt wordt wel al langer aan gegeven dat beleggers bijna wanhopig naar renderende bestemmingen zoeken. Meestal proberen zij dat niet meer in investering in de reële economie te vinden, wel in afgeleiden daarvan, in niet altijd te doorgronden financiële produkten.

Met de coronasluitingen zijn weliswaar de investeringen teruggevallen en neemt het spaaroverschot toe. Maar deze laatste verschijnselen doen zich pas voor vanaf maart 2020, te kort om de lage inflatie vanaf 2015 te verklaren.
Dan klopt de manier waarop de inflatie wordt vastgesteld niet.

gierende prijsinflatie ligt op de loer
Wat nog niet iedereen beseft, is dat we eigenlijk al in een inflatiegolf zitten die niet gemeld wordt.
Er is de afgelopen jaren heel veel geld in omloop gebracht. Dat heeft al geleid tot geldontwaarding. Veel meer dan door de gebruikelijke instellingen wordt opgegeven doordat niet alle relevante zaken zijn meegenomen in hun berekeningen.

Aan het begin van de economische keten zijn er al prijsverhogingen doorgevoerd. Toeleveranciers hebben hun prijzen al met 5% en meer verhoogd.
(Jeroen Drost, ceo SHV, fd 270521)
Die verhogingen sijpelen onvermijdelijk door tot lager in de keten, in duurdere produkten voor: uiteindelijk de consumenten, die dat van hun stagnerend loon moeten betalen.
Zodra bovendien de door de geldverruiming opgeklopte financiële zeepbellen barsten, het daaraan onttrokken vermogen los komt en zich op de reële economie stort, kunnen we een gierende prijsinflatie verwachten. Een geldontwaarding van 4% tot 5% is zomaar mogelijk.

Wacht niet tot het zover is. Blijf dat vóór. (bulletin LXVII belazeren)
Nu al moeten we cao’s afsluiten ruim boven de officiële inflatiecijfers.
Achteraf repareren van koopkrachtverlies is verdedigend en altijd te laat.

De winsten op de Nederlandse economie zijn in 2020 hoog gebleven.
Dus geen enkele reden voor loonoffers. (14. rendement op de Nederlandse economie)
Minder koopkracht betekent ook achteruitgang voor de binnenlandse economie.

Daarom:

(Bu.67.LXVII, laat je niet belazeren)

Bedrijven, regeringen en centrale banken doen er van alles aan opdat geld minder waard wordt. Zij zorgen er heel bewust voor dat dit sluipend koopkrachtverlies blijft voortduren.

Daartoe koopt de Europese Centrale Bank ECB sinds 2015 massaal tweedehands leningen op, met de nadruk op staatsleningen. Het officiële doel is de inflatie in het eurogebied naar tegen de 2% per jaar te stuwen. Gesteld wordt dat door banken en ander financiële instellingen van hun belegging in staatsleningen af te helpen, de financiële sector meer geld kan uitlenen aan bedrijven. Daarmee zou de economie groeien en vanzelf ook de inflatie, is ons verteld. Toch is die hogere kredietverlening begin 2020 in de praktijk nog niet terug te zien. (58-2 krediet chaos 7 jaar later)

schuld vermindering
Beleidsmakers wensen geldontwaarding opdat de hoogte van de schuld van bedrijven en overheden daarmee vanzelf kleiner wordt. Ook voor banken en andere financiële instellingen heel belangrijk, zeker als zij veel leningen hebben uitstaan die waarschijnlijk nooit meer terug betaald kunnen worden. Zoals dat bijvoorbeeld in 2011 vaak het geval bleek. (58-1. Griekse tragedie)

Iedere overheid of bedrijf dat schulden maakt, is dol op inflatie.
Want bij afloop van de schuld hoef je dan minder terug te betalen.
Bij bijvoorbeeld jaarlijks 2% inflatie is na 20 jaar de waarde van het terug te betalen bedrag immers al met 1/3e verdampt.

Een gezond bedrijf draagt al gebruikelijk een schuld van 2 tot 3 keer het eigen vermogen.

Het omgekeerde van inflatie is deflatie. Bij deflatie wordt het geld steeds meer waard. Daarmee ook de koopkracht van de bevolking. Bijvoorbeeld in Japan deed zich dat jarenlang voor in de 90er jaren.
Maar als het geld meer waard wordt, komen de gemaakte schulden steeds hoger uit. Voor bedrijven en overheden die zichzelf met leningen hebben gefinancierd, gaan daardoor de kapitaalkosten omhoog. Zodra die kosten langere tijd hoger uitkomen dan wat er binnenkomt, valt een bedrijf om.
Banken en andere financiële instellingen lopen dan de kans dat ze het geld dat ze uitgeleend hebben nooit meer terug zullen zien. Zodat enkele van deze geldschieters ook weer kunnen omvallen. Daarmee zou dan weer een nieuwe financiële crisis zijn geboren. (58. krediet chaos)
De angst voor deflatie wordt door geldschieters, beleidsmakers en vele economen gebruikt om hoe dan ook op inflatie aan te sturen.

Met het ECB opkoop programma van staatsschulden
-en later ook bedrijfsschulden- is vanaf 2014 tot eind
2019 dik € 2.700.000 miljoen in de Euro economie gepompt.
De kapitaal rente is hierdoor spectaculair gedaald, geld lenen kost nog maar heel weinig,
tot niets of zelfs geld toe op Nederlandse staatsleningen tot 7 jaar
wordt de laatste jaren geld toe gegeven. (67. staatsschuld)

Het opgenomen geld wordt nauwelijks in de reële economie geïnvesteerd,
het blijft overwegend in de financiële sector hangen.
Banken versterken hun buffers.
Bedrijven vervingen oude schulden door nieuwe, nu goedkopere leningen.
Meer dan ooit wordt gespeculeerd in financiële derivaten.
Op zoek naar rendement groeien er nieuwe financiële zeepbellen.

En de naar Europese maatstaf gemeten inflatie tikt de voorgegeven bijna 2% niet aan.

lagere loonkosten
Een andere reden om op inflatie aan te sturen, is dat door geldontwaarding de loonkosten vanzelf afnemen. Aanvankelijk onopgemerkt door de loontrekkenden en uitkeringsgerechtigden, maar sluipend neemt daarmee hun koopkracht af. Bedrijven zullen er vervolgens altijd voor zorgen dat het een heel gedoe blijft om die koopkracht verlaging in de loononderhandelingen weer ongedaan te maken. (34. cao eis en resultaat)

Voor de overheid betekent doorzettende inflatie niet alleen dat de loonkosten van het eigen personeel, in het onderwijs en in een groot deel van de zorg afnemen met inflatie.
Ook de kosten van de sociale uitkeringen en AOW nemen zo af. Voor bedrijven en overheid is een gestadige geldontwaarding de standaard truc om de loonkosten te verlagen. Dit is geen geheim.

Op de site van De Nederlandse Bank staat ongegeneerd dat inflatie nodig is om de arbeidsmarkt bij voorbaat soepel aan te passen aan tegenvallende economische ontwikkelingen. Want het is politiek veel te lastig de lonen te verlagen onder dergelijke omstandigheden. Daarbij, door de lonen onder de inflatie te houden, nemen de loonkosten vanzelf al af. (05. koopkracht en loon)

conclusie:

Door geldontwaarding verdampt ook een deel van het spaargeld. Daarmee drogen de reserves op van die kleine spaarders.

valuta oorlog
Met de massale opkoop van staatsschulden door de centrale bank ECB is er enorm veel extra geld in de economie gepompt. Dit gebeurde niet alleen in het eurogebied. De USA is daarmee begonnen, Groot Brittannië volgde snel, Japan later.

geldschepping door centrale banken:
FED in de USA voor de $ vanaf 2009
BoE in Engeland voor het £ vanaf 2009
BoJ in Japan voor de ¥ vanaf 2013
ECB in het eurogebied voor de € vanaf 2014

Met de geldschepping door de Amerikaanse FED daalde de dollar in waarde ten opzichte van andere grote valuta, zoals de euro, de yen en het pond. Dat zou de bedrijven met grote export belangen in die valuta gebieden benadelen op de wereldmarkt.
Daarom moesten de andere centrale banken de Amerikaanse FED wel volgen om de wisselkoers verhouding ten opzichte van de US dollar niet te ver te laten uitlopen.
De opkoop programma’s van tweedehands staatsschulden na 2009 door de centrale banken, zijn daarmee tegelijkertijd een valuta oorlog zonder te devalueren. Maar dat is nooit als zodanig naar buiten gebracht. (49. valuta)

Al begin 2016 was duidelijk dat deze devaluatie wedstrijd tussen de centrale banken nooit groei van de economie op wereldschaal kan opleveren. Wel inflatie op wereldschaal. Daarmee gaat èn een deel van het spaargeld in rook op èn wordt de koopkracht van loonafhankelijken en uitkeringsgerechtigden uitgehold.

hoe betrouwbaar is een inflatiecijfer?
De cijfermatige groei van de economie is theoretisch de optelsom van hogere toegevoegde waarde plus de geldontwaarding. Maar hoe ken je het verschil tussen die twee?
Het probleem met de gebruikte statistieken is dat zowel het inflatie cijfer als dat van de groei gebaseerd is op vele aannames en inschattingen en dus ook politieke wenselijkheden.

Inflatie of geldontwaarding wordt aangegeven met de Nederlandse consumenten prijs index
CPI en de Europese geharmoniseerde prijs index HICP. Deze twee waardes zijn niet op dezelfde manier opgebouwd. Beide zijn gebaseerd op een eigen mandje aan indicatoren, die ieder weer een bepaald gewicht zijn toegekend. Beide laten ook weer sommige indicatoren weg. Hooguit geschikt om de langjarige ontwikkeling weer te geven. Daarmee houdt het wel op.

inflatie bepalen
Om de hoogte van de inflatie vast te stellen, wordt geen exakte methode gevolgd. Eerst wordt bepaald hoeveel de economie in omvang is gegroeid, of juist niet. Afhankelijk van aannames, schattingen en politieke wenselijkheid wordt een percentage gesteld.

Zodra economische groei is vastgesteld, kan dat alleen nog maar komen òf doordat de produktiviteit is toegenomen, òf dat het geld minder waard is geworden. Meestal allebei. Maar hoe die verdeling precies ligt, is alweer nooit duidelijk aan te geven. Het blijft alweer een schatting. En dus afhankelijk van giswerk, het gebruikte economie model en de politieke wenselijkheid van het moment.

Een vaak geuite kritiek is dat de economische groei wordt onderschat en de inflatie overschat. Onderschatten van de groei voedt het pessimisme over de economische vooruitzichten, en is daarmee een uitgelezen middel om loonmatiging door te drukken. (40-3. loonmatiging verdienmodel)

inflatie kan overschat zijn, het tegendeel kan net zo goed, want het is nooit
vast te stellen of diensten werkelijk goedkoper zijn geworden door internet,
of duurdere zaken vervangen zijn door goedkopere alternatieven,
of de kwaliteit van produkten verbeterd is, bij gelijk blijvende prijs.

Statistische buro’s zoals CBS en Eurostat proberen toch de inflatie te meten aan de hand van de prijs ontwikkeling van een geheel eigen selektie aan artikelen. Binnen dat mandje artikelen krijgt vervolgens ieder element een weging toegekend naar het verondersteld economisch belang. Dat mandje wordt ook geregeld opnieuw samengesteld. Daarbij kan en moet je je altijd afvragen of die selektie en de weging daarvan wel de juiste is.

Hier komt nog bij dat wat geen prijs heeft, maar toch wel geld kost of economische waarde heeft, al helemaal niet wordt meegerekend. Bijvoorbeeld de verhoging van belastingen, premies en heffingen vallen erbuiten, net zoals onbetaald werk bijvoorbeeld binnen het huishouden.

niet meegenomen in CPI:
verlaagde dekking ziektekosten
lagere bijdrage kinderopvang
verhoogde belastingen
ziektekosten premie omhoog
pensioen premies omhoog
premies sociale voorzieningen
stijgende huizen prijzen
voeding, bij lage inkomens een grote post, telt voor nog geen 15% mee
prijs koophuizen
prijs aandelen
prijs van grondstoffen

Economie is geen exacte wetenschap. Economen leven nu eenmaal in hun eigen papieren werkelijkheid van zelf gebouwde modellen.
De opgave van een statistische instelling kan daardoor nooit meer zijn dan een mogelijkheid. Dat veel economen en politici deze uitkomsten voor zoete koek aannemen, is echt geen garantie voor de betrouwbaarheid van dit resultaat.

CBS stelt dat haar CPI slechts een indicatie is voor de inflatie. Maar regering en de cao onderhandelaars namens de bedrijven nemen zulke cijfers als vaststaand feit aan.

conclusie:

groei en inflatie
Omdat het groei cijfer en het inflatie cijfer van elkaar afhankelijk zijn, heeft een lage inschatting van de inflatie tot gevolg dat het lijkt alsof de groei van de economie hoog is, en andersom.
De dominante economische modellen vereisen groei. Zowel om de gemaakte schulden te kunnen afbetalen als om steeds hogere winst te behalen. (12. hoeveel winst wordt er gemaakt)

Dan komt het goed uit als de inflatie laag wordt ingeschat. In dat kader is het opvallend dat de laatste jaren geschermd wordt met een nog lagere kerninflatie als betere weergave van de geldontwaarding. In deze kerninflatie zijn de prijswijzigingen voor voedsel en energie weggelaten, omdat die sterk fluctueren.
Terwijl dat juist zaken zijn die een groot deel van de noodzakelijke uitgaven beslaan bij lage inkomens.
Waarom wordt deze kerninflatie nu opgevoerd? Is het omdat de inflatie dan lager uit komt en de economische groei dus hoger? Of om de monetaire verruiming van de ECB te kunnen doorzetten? Of opdat er lagere looneisen gesteld worden als de inflatie toch maar laag heet te zijn? (41. Inflatiebestrijding)

verdeling van de welvaart
Tot in 2016 is ons 3 jaar lang de groei van de economie als te laag voorgeschoteld. Dat schiep een somber beeld, waarmee de vakbonden misleid zijn tot matiging van hun looneis. Vanaf 2017 krijgen we ineens een hoog groeicijfer te horen. Velen veronderstellen prompt dat het daarmee dus goed komt voor iedereen. Maar dat is een vergissing. (11 winst in Nederland)

Economische groei heeft niets te maken met een grotere koopkracht en ook niet met een hogere levensstandaard. Deze zijn allebei afhankelijk van de verdeling van de opbrengst,
van de welvaart die uit die groei voortvloeit. Pas die verdeling tussen de werkenden en de geldschieters is bepalend of het beter gaat voor de bevolking. Voor de hoogte van het loon is
het een kwestie van onderhandelen, op alle mogelijke manieren druk uitoefenen en vasthouden aan de eigen uitgangspunten. (30. de opbrengst voor arbeid en kapitaal)

conclusie:

koopkracht cao’s
De enorme geldschepping van de laatste jaren is niet vertaald in verhoging van de investeringen in de reële economie.

Ieder moment is er een gierende inflatie te verwachten. Alleen al om de koopkracht te verdedigen is het daarom zeer onverstandig geweest om langjarige cao’s af te sluiten op basis van de uitzonderlijk lage inflatiecijfers in de voorgaande jaren.

We moeten er mee rekenen dat we een veel hogere geldontwaarding voor de kiezen gaan krijgen dan in de laatste jaren. Als die er al niet is, maar niet tot uitdrukking komt in de cijfers. Maar waarom zouden we ons laten leiden door cijfers die ons worden voorgehouden.
(35. loon 1982 – 2016)
We weten zelf heel goed wat er nodig is om de levensstandaard te verhogen.
Het gaat er niet om enkel de koopkracht te handhaven. (bulletin LV. loonstrijd is de sleutel)
Het gaat erom ons rechtvaardiger deel op te eisen binnen een economie waar 38 cent wordt verdiend op elke euro omzet. (14. rendement van de Nederlandse economie)
Er is een zee aan ruimte voor hoger loon. En meer koopkracht versterkt de binnenlandse economie. In het belang van de komende generaties. (04. verloren loonruimte)
Met daar bovenop een verbetering van de kwaliteit van leven en om menselijker arbeidsverhoudingen. (02. verdeling van de welvaart)
Met looneisen gebaseerd op gepresenteerde en verwachte inflatie cijfers komen we nooit vooruit.

conclusie:

ga door naar: (bulletin LXIV loonstrijd).

Binnen de Europese Unie lag de inflatie in 2001 op 2,4% in 2002 op 2,2%.
In Nederland kwam de inflatie in 2001 volgens Eurostat veel hoger op 5,2%.
Uiteindelijk gaf het CBS toe dat de Nederlandse winkelprijsverhoging in 2001 op 5,2%
uitkwam - pas in februari 2002 -.
In 2002 was de inflatie in Nederland volgens de Eurostat methode 3,9%

CPB en CBS hanteren een consumenten prijs index CPI, weer lager dan het inflatiecijfer.
De prijscompensatie in cao's is afgeleid van deze CPI.
Het malle van die index is dat niet alle relevante zaken worden meegerekend:
geen belastingen of accijnzen;
geen energie; geen premies op ziekenfondsverzekering of pensioen;
wel veel duurzame artikelen die hooguit om de paar jaar worden aangeschaft;
weinig voedsel en drank;
en nog een heel pakketje uitzonderingen. ( 5. loon en koopkracht)
Juist de laagste inkomens merken een veel groter koopkrachtverlies dan deze CPI index aangeeft.
De cijfers van Eurostat geven voor de periode 2001-2003 een beter beeld.

• Over heel 2001 is het koopkrachtverlies 5,2%.
  Reden voor de vakbonden om de inzet bij cao onderhandelingen te verhogen, zou je denken.
• Over 2002 is het koopkrachtverlies nog steeds 3,9%.
  Er is dus geen enkele reden om een looneis onder de 6% te accepteren.
  Veel hoger is zelfs redelijker, want:

De vier vette jaren hoogconjunctuur zijn al aan de cao afhankelijken voorbij gegaan.
( 02. verdeling van de groei) of (37. economische groei EU landen)

In de cao’s 2002 is stevig ingeleverd op loon. (44. -06. cao’s en eerder)

Kleine en grote managers hebben zichzelf wel tussen 7% tot 25%
per jaar meer uitbetaald in de laatste 8 jaar. (20. moeilijk doen over meer loon)

conclusie:

Het domme bij loononderhandelingen is dat niet alleen ondernemers en regering,
maar ook de vakbeweging voor het grootste deel uitgaat van voorspellingen.
Wat die voorspellingen voor Nederland in 2001 waard waren, is hieronder te zien.

Het CPB hield als enige vol dat het koopkrachtverlies in 2002 wel naar 2% zou teruglopen.
Dat moest ook wel: want anders gaf het CPB zelf aan dat de prijzen sneller stegen dan de cao lonen.
Wat weer bewijs zou zijn dat de cao lonen hard omhoog moesten.
Maar dat gaat in tegen ieder regeringsbeleid. Daar wordt het CPB niet voor betaald.
Dus moesten de vakcentrales geloven dat het koopkrachtverlies in 2001 en 2002 best mee zou vallen.
Niemand dus die de inflatie bestrijden wilde. Want door koopkrachtverlies gaan de lonen achteruit en dus de loonkosten omlaag. Dat zien ondernemers best graag.
Het koopkrachtverlies is door alle voorspellers veel te laag gesteld.
Een cao eis baseer je toch niet op voorspellingen ? (16. veroorzakers inflatie)

In het Eurostat cijfer HICP, berekend naar de maatstaf van de Europese Commissie zijn andere zaken meegenomen dan in de CPI en weer andere weggelaten, zoals de kosten van koopwoningen. Daardoor verschillen de beide cijfers over dezelfde periode nogal eens.
Voor inschatting van de koopkrachtontwikkeling -zeker van de lage inkomens- zullen deze statistische cijfers daardoor altijd aan de lage kant zijn.
Voorspellingen van de inflatie door het CPB moeten altijd met een korrel zout worden genomen, want het CPB produceert beleidnotities voor regering en ondernemers en doet geen onafhankelijk onderzoek.

De hoge HICP in 2001 bleek gebaseerd op een berekening die uitging van het prijspeil in 1996.
Maar vanaf 2006 hanteert het CBS voor de CPI en HICP berekeningen als maatstaf het prijspeil van 2005.
En kijk eens, dan wijkt de HICP plotseling niet meer af van de CPI berekening.

De hoge inflatie van 2001 is daarmee zomaar weggepoetst.
Cijferreeksen zijn dus niet zondermeer objectief.
Zoals altijd: cijfers en cijferreeksen worden alleen gebruikt als ze bruikbaar zijn.

Voor de volledigheid: van 1996 tot 2006 is de inflatie volgens HICP 1996 22,5% geweest.

De volgende grafiek uit het verleden toont dat:

• de hoogte van de inflatie geen vast gegeven is;
• er in de 20e eeuw 3 periodes zijn geweest van langdurige hoge inflatie, juist in die periodes voeren werkgevers gemakkelijk loonsverlaging door, door geen volledige prijscompensatie te geven;
• er zijn ook perioden geweest dat de inflatie negatief was, in zo’n deflatie periode gaan
  de binnenlandse prijzen omlaag, zoals in Japan vanaf de 90er jaren het geval is.

verklaring:

CPB	Centraal Planbureau, economische voorspeldienst van de Nederlandse regering
OESO	Economisch plan- en studieburo van economische grootmachten
EuroCie	Europese Commissie, een door Europese regeringen aangesteld centraal comitee
IMF Int.	Monetair Fonds, door USA gedomibeerd wereldwijd financieel waarborgfonds
DNB	De Nederlandse Bank, onafhankelijk van regering opererende centrale bank

ga verder naar: (41. inflatiebestrijding)